Słownik
Aikido
(tłumaczenie z www.aikidofaq.com)
Uderzenia: | ||
---|---|---|
Atemi | Uderzenie we wrażliwy punkt | |
Chudan-zuki | Uderzenie pięścią w tułów | |
Gedan-zuki | Uderzenie pięścią w dolną część ciała | |
Gyaku-uchi | Każde uderzenie odwrotne, przeciwne (np. z lewej strony na prawą) | |
Gyaku-zuki | Uderzenie zewnętrzną częścią dłoni | |
Jodan-zuki | Uderzenie pięścią w górną część ciała, w głowę lub szyję | |
Kaeshi-zuki | Uderzenie niedozwolone, nielegalne | |
Katate-uchi | Uderzenie jedną ręką | |
Men-uchi | Uderzenie w głowę | |
Mune tsuki | Nacisk na węzeł na pasie | |
Oi-zuki | Uderzenie pięścią z jednoczesnym krokiem w przód (ang. A step punch) | |
Shomen uchi | Uderzenie z góry w głowę | |
Tsuki | W Aikido zwykle znaczy Chudan Oi-zuki | |
Uchi | Uderzenie | |
Yokomen uchi | Ukośne uderzenie w bok głowy | |
Yoko-uchi | Uderzenie boczne | |
Uchwyty: | ||
Gyakute-dori | Trzymanie jedną ręką za rękę przeciwną; np. trzymanie przeciwnika za prawy nadgarstek swoją lewą ręką | |
Katate dori | Trzymanie jedną ręką za tę samą rękę przeciwnika, np. prawą za prawą | |
Kosadori | Trzymanie jedną ręką za tę samą rękę przeciwnika, (katatedori ai-hanmi), dłonie zwrócone do siebie | |
Morote dori | Dwie ręce trzymają jedną rękę | |
Kata dori | Trzymanie za ramię | |
Ryokata dori | Trzymanie obu ramion | |
Ryote dori | Dwie ręce trzymają dwie ręce | |
Mune dori | Jedno lub dwuręczny uchwyt za klapę (kimona) | |
Hiji dori | Trzymanie za łokieć | |
Sode dori | Trzymanie za rękaw | |
Ushiro eri-dori | Trzymanie szyi od tyłu (za kołnierz) | |
Ushiro tekubi dori | Trzymanie za nadgarstki od tyłu | |
Ushiro ryote dori | Uchwyt z tyłu, obiema rękoma za obie ręce | |
Ushiro ryokata dori | Uchwyt z tyłu, obiema rękoma za obie ręce | |
Ushiro kubi shime | Duszenie, od tyłu | |
Części ciała: | ||
Hara | Brzuch, żołądek | |
Abara | Żebra | |
Ago | Szczęka | |
Ashi | Noga | |
Ashikubi | Kostka | |
Atama | Głowa | |
Chototsu | Punkt atemi pomiędzy oczyma | |
Daitai | Udo | |
Denko | Punkt atemi w ruchome żebra | |
Dokko | Punkt nacisku za uchem | |
Empi | Łokieć | |
Eri | Klapa (marynarki), kołnierz | |
Fukuto | Punkt atemi powyżej wnętrza kolana | |
Ganmen | Twarz | |
Gekon | Punkt nacisku dolna warga | |
Gokoku | Punkt nacisku - mięsista przestrzeń pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym | |
Haishu | Tylna część ręki | |
Haito | Krawędź ręki (dłoni) | |
Haiwan | Tylna część przedramienia | |
Hiji | Łokieć | |
Hiji-zume | Punkt atemi wewnątrz łokcia | |
Hitai | Czoło | |
Ippon-ken | Staw w pięści | |
Jinchu | Punkt nacisku - górna warga poniżej nosa | |
Jintai | Ciało | |
Jinkai-kyusho | Wrażliwe punkty na ciele człowieka | |
Juizo | Nerki | |
Junchu | Punkt atemi - górna warga | |
Kakato | Pięta | |
Kakuto | Tylna część nadgarstka (do uderzenia) | |
Kashi | Nogi | |
Katate | Jedna ręka | |
Keichu | Punkt atemi - tylna część szyi | |
Kenkokotsu | Obojczyki | |
Kikan | Tchawica | |
Koko | Przestrzeń pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym | |
Kote | Nadgarstek | |
Kubi | Szyja | |
Kubi-naka | Punkt atemi - podstawa czaszki | |
Kyusho | Wrażliwy punkt na ciele | |
Mata | Udo, pachwina | |
Men | Głowa | |
Mikazuki | Punkt atemi - w rogu szczęki | |
Mimi | uszy | |
Morote | Obie ręce | |
Mukozune | Punkt atemi - środek golenia | |
Mune | Klatka piersiowa | |
Murasame | Punkty nacisku po obu stronach szyi za obojczykami | |
Naike | Punkt nacisku w środku kostki | |
Nukite | Końce usztywnionych palców | |
Seika-tanden | Dolna część brzucha | |
Seiken | Przednia część pięści | |
Seikichu | Kręgosłup, grzbiet | |
Senaka | Tylna część ciała | |
Shintai | Ciało | |
Shita hara | Dolna część brzucha | |
Shomen | Twarz | |
Shuhai | Tylna część ręki | |
Shuto | Brzeg ręki | |
Sode | Rękaw | |
Sokei | Pachwina | |
Sokuso | Końcówki palców u nóg - do kopania | |
Sokutei | Spodnia część pięty | |
Sokuto | Krawędź stopy | |
Tanden | Brzuch | |
Tegatana | Ramię jako miecz | |
Teisho | "Pięta" dłoni | |
Tekubi | Nadgarstek | |
Te-no-hira | Dłoń | |
Tento | Punkt atemi - "czubek" głowy | |
Tettsui | Pięść - ułożona jak młotek | |
Te-ura | Wnętrze nadgarstka | |
Ude | Ramię | |
Uraken | Tylna część pięści | |
Waki | Strona; pacha | |
Wakikage | Punkt atemi - pacha | |
Yokomen | Boczna część głowy, skroń | |
Yubi | Palec | |
Zengaku | czoło | |
Zenshin | Całe ciało | |
Zenwan | Przedramię | |
Komendy w dojo: | ||
Ato | Ruch do tyłu | |
Hajime | Start | |
Hayaku | Szybciej | |
Kiyotsukete | Bądź ostrożny | |
Koutai | Zmiana | |
Mate | Czekaj | |
Mawatte | Obróć się | |
Mokuso | Zamknij oczy, medytacja | |
Suwatte | Usiądź | |
Tatte | Wstań | |
Yame | Stop | |
Yoi | Gotów | |
Yukuri | Wolno | |
Yuru yaka ni | Płynnie | |
Shinzen ni rei | Ukłon w stronę kapliczki | |
Sensei ni rei | Ukłon w stronę sensei | |
Joseki ni rei | Ukłon w stronę wyższej części dojo | |
Kamiza ni rei | Ukłon w stronę kamiza (bogowie) | |
Otagai ni rei | Ukłon jeden w stronę drugiego | |
Rei | Ukłon | |
Słowa: | ||
Arigato | Dziękuję (nieformalnie) | |
Domo | Dzięki (nieformalnie) | |
Domo arigato | Dziękuję (formalnie) | |
Domo arigato gozaimasu | Bardzo dziękuję (bardzo formalnie) (za coś co się stało) | |
Domo arigato gozaimas'ta | Bardzo dziękuję (bardzo formalnie) (za coś co się zakończyło) | |
Dozo | Proszę idź przed siebie | |
Gomen nasai | Przepraszam, wybacz mi | |
Onegaishimasu | Proszę (gdy prosisz o coś, często jako proszę poćwiczmy razem) | |
Sumimasen | Przepraszam (by zwrócić czyjąś uwagę) | |
Hai | Tak | |
Iie | Nie | |
Wakarimasu | Zrozumiałem | |
Kierunki: | ||
Mae | Naprzód | |
Migi | Prawo | |
Hidari | Lewo | |
Ushiro | W tył, za siebie | |
Omote | Przód | |
Ura | Tył | |
Uchi | Do środka | |
Soto | Na zewnątrz | |
Jodan | Góra | |
Chudan | Środek | |
Gedan | Dół | |
Chokkaku | Prawo-skrętnie | |
Heiko | Równolegle | |
Massugu | Prosto przed siebie | |
Naname | Po przekątnej | |
Otoshi | Opadający, opadanie | |
Shomen | Prosto przed siebie | |
Ue | W górę | |
Yoko | Poziomo | |
Asoko | Tam | |
Gyaku | Odwrotnie, przeciwnie | |
Hantai | Wokół | |
Kiku | Niższy, dolny | |
Komi | Podejść bliżej | |
Soko | Tam, w tamtym miejscu | |
Hantai-ni | W przeciwnym kierunku | |
Happo | We wszystkich kierunkach | |
Ichimonji | Linia prosta | |
Chokusen | Linia prosta | |
Naka | Centrum, środek | |
Naka ni | Do centrum, do środka | |
Waki | Strona | |
Zenpo | Przód | |
Ogólne: | ||
Uchi deshi | Życie studenckie, student | |
Budo | Droga walki, ścieżka wojenna | |
Aikido | Sposób na harmonię ki | |
Dojo | Miejsce treningów | |
Zanshin | lit. "zostawić ducha", stan równowagi i świadomości | |
Kiai | Krzyk wydobywany aby skupić całą swoją energię | |
Satori | Oświecenie | |
Misogi | Ceremonia oświecenia | |
Musubi | Zakończenie, konkluzja, zjednoczenie | |
Shugyo | Ćwiczenie, dążenie do wiedzy | |
Tatami | Mata | |
Uke | Odbiorca techniki (napastnik) | |
Nage | Dawca techniki (obrońca) | |
Bokken | Drewniany miecz | |
Bokuto | Drewniany miecz | |
Jo | Krótki kij (~130 cm długości) | |
Shinai | Bambusowy miecz | |
Enten-jizui | Swobodne ruchy i powroty | |
Genshin | Intuicja | |
Giri | Obowiązek; coś co musisz wykonać | |
Happo-baraki | Być całkowicie świadomym tego co nas otacza | |
Hiki | Ciągnąć; pociągać | |
Hineri | Skręt | |
Hito-e-mi | "Zlewanie" się, łączenie się z ruchem atakującego | |
Ido | Ruch | |
Idori | Techniki praktykowane w seiza | |
Ikki-ni | na jednym oddechu, natychmiast | |
Ima | Teraz | |
Irimi | Wchodzenie | |
Kaiten | Obrót | |
Kaiten-juki | Oś obrotu w technice | |
Kan | Intuicja | |
Karame | Związać, pojmać, zaaresztować | |
Karami | Poplątanie | |
Karui-geiko | Łatwe, przyjemne ćwiczenie | |
Kashaki-uchi | Ciągły atak | |
Kihon | Zasadniczy, podstawowy | |
Kokoro | Duch, wola, serce, intuicja, nastrój | |
Kokoro-gamae | Postawa mentalna | |
Kokutsu | Skłon, pochylenie w tył | |
Koryu | Stary styl | |
Kujiki | Naprężenie, napięcie | |
Kushin | Podskok, aby zaatakować | |
Kusshinuke | Uchylić się od ataku | |
Maai | Zachowanie odległości bojowej | |
Mae-no-sen | Przejęcie inicjatywy, ciągły atak przeciwnika | |
Maki | Owinięty w koło | |
Mawashi | Zwrot, obrót | |
Moku roku | Katalog technik | |
Mokuso | Medytacja | |
Munen mushin | Nieświadome uderzenie | |
Munen muso | Cel zazen | |
Nagashi | Przepływ | |
Ninjo | Co chcesz zrobić | |
No | Zaimek dzierżawczy | |
Nobashi | Rozciągnięty | |
Nuki | Ciągnąć | |
Oji | Odpowiedź | |
Osae | Nacisk, dla mobilizacji | |
Randori | Styl wolny | |
Reigi | Etykieta, również reishiki | |
Renshu | Ciężka praca u podstaw | |
Ritsurei | Ukłon na stojąco | |
Sabaki | Ruch ciała | |
Saho | Lewy kierunek | |
Sankaku | Trójkąt | |
Seme-guchi | Otwarcie do ataku | |
Semete | Napastnik | |
Sen | Inicjatywa, również 1000 | |
Senjutsu | Taktyka, strategia | |
Sen-no-sen | Przejęcie inicjatywy po ataku przeciwnika | |
Sente | Osoba przejmująca inicjatywę | |
Shi | Samurai (jako osoba) | |
Shiki | Ceremonia, styl, forma | |
Shikko | na czyichś kolanach | |
Shinshin | Umysł i ciało | |
Shinshin shugyo | Trening ciała i umysłu | |
Shinshin toitsu | Zjednoczenia ciała i umysłu | |
Shita | Dół, w dół | |
Shita-no | Na dolnej części | |
Shizoku | Bezpieczne miejsce | |
Sho | Mały | |
Shoshin | Umysł początkującego | |
Shuchu | Koncentracja | |
Shugeki | Atak | |
Sudori | Pęd | |
Sukui | Wybieranie | |
Tai-atari | Kontakt cielesny | |
Tai-chikara | Zewnętrzna moc (muskuły) | |
Taisabaki | Ruch ciała | |
Taijutsu | Sztuka ciała | |
Tai-no-henko | Odwrócenie pozycji ciała | |
Tanin-geiko | Praktyka z wieloma napastnikami | |
Taoshi | Przewrócić się | |
Tateki | Wielu napastników | |
Tateki-geiko | Praktyka z wieloma napastnikami | |
Tateki-uchi | Walka z wieloma napastnikami | |
Tenkan | Piwot | |
Tsukami | Zagarniać | |
Uchima | Dystans, z którego można uderzyć wykonując pojedynczy krok | |
Uchimata | Wnętrze rzutu | |
Uchite | Napastnik | |
Uki | Pływający | |
Yo | Pozytywna zasada natury | |
Yoko-furumi | Ruch boczny | |
Yumi | Ukłon (w łucznictwie) | |
Zentai | Totalny, całkowity | |
Fukushiki-kokyu | Oddech brzuszny | |
Ibuki | Metoda oddychania, charakteryzująca się długim wdechem, a następnie wykrztuśnym wydechem w celu oczyszczenia płuc | |
In-ibuki | Wewnętrzny (cichy) oddech | |
Nogare | Metoda oddychania, charakteryzująca się długim wdechem z solidnym sapaniem | |
Ritsuzen | Medytacja na stojąco | |
Yo-inbuki | Wewnętrzny (silny) oddech | |
Postawy: | ||
Hanmi | Postawa w połowie skierowana do przodu | |
Hitoemi | Postawa równa, stopy równolegle do przodu | |
Iai goshi | Postawa stabilna, biodra nisko | |
Iai hiza, Tate hiza | Klęczenie na jednej łydce | |
Kamae | Postawa, pozycja | |
Kiza | Klęczenie, stopy na palcach | |
Seiza | Klęczenie na obu kolanach | |
Tachi | Postawa stojąca | |
Chudan | Średnie kamae, miecz pośrodku, seigan jest chudan gamae. | |
Gedan | Poziom dolny, miecz skierowany w dół | |
Hasso gamae | Pozycja 8, miecz u boku głowy. Zwykle hasso hidari, miecz po prawej, lewa stopa z przodu | |
Jodan | Poziom górny, miecz ponad głową. Zwykle hidari jodan, lewa stopa z przodu | |
Karuma | Jak waki gamae, ostrze poziomo | |
Kasumi | Ramiona skrzyżowane aby ukryć technikę (górska mgła). | |
Kongo | Ostrze pionowo przed twarzą | |
Seigan | Naturalny krok, podstawa kamae. | |
Waki gamae | Miecz skierowany w dół, do tyłu dla sutemi (sacrifice) waza. Zwykle miecz po prawej stronie (migi waki gamae), lewa stopa do przodu. Stosowana czasem w celu ukrycia długości miecza - szczególnie bokena | |
Zasady: | ||
Ikkyo | 1. zasada = oshi taoshi, ude osae | |
Nikyo | 2. zasada = kote mawashi, kotemaki | |
Sankyo | 3. zasada = kote hineri, shibori-kime | |
Yonkyo | 4. zasada = tekubi osae | |
Gokyo | 5. zasada = kuji-osae | |
Rokkyo | 6. zasada = hiji-kime-osae lub waki-katame lub ude-hishigi. | |
Nanakyo | 7. zasada = Yonkyo zastosowane do tylnej części nadgarstka | |
Hakyo | 8. zasada = kote-ori-kakae-kimi, kuji-dori = Nikyo w którym jego łokieć znajduje się pod twoją pachą i jego ręka jest wyciągnięta do przodu; przygniatanie jego ręki twoją nogą | |
Kukyo | 9. zasada = odwrotne nanakyo | |
Rzuty: | ||
Irimi nage | Rzut z wejściem ("technika 20-go wieku") | |
Juji nage, juji garami | Rzut przez splecione ramiona ("Rzut nr 10" - ramiona w kształcie japońskiego znaku 10 "+"; ramiona skrzyżowane, łokcie zablokowane | |
Kaiten nage | Rzut z obrotem; uchi-kaiten nage i soto-kaiten nage (wewnętrzny i zewnętrzny) | |
Kokyu ho | Morotetori kokyu nage lub ryotemochi kokynage ude-oroshi irimi | |
Kokyu nage | Rzut z oddechem (są ich w aikido miliony, większość z nich to odmiany podstawowych technik) | |
Koshi nage | Rzut z biodra | |
Kote gaeshi | Odwrócenie, wykręcenie nadgarstka | |
Shiho nage | Rzut w czterech kierunkach | |
Tenchi nage | Rzut "niebo i ziemia" | |
Aiki otoshi | Głębokie wejście z podniesieniem nogi uke | |
Maki otoshi | Nage kończy na kolanach, rzucając uke przez ramię | |
Sumi gaeshi | Rzut rożny (w narożnik) | |
Sumi otoshi | Rzut w narożnik | |
Tai-atari uchi otoshi | Z yokomen-uchi, wejście i zablokowanie uke z rzutem do tyłu | |
Ushiro udoroshi | Pociągnięcie w dół z za pleców | |
Kokyu dosa | Ruch na skutek silnego oddechu (z seiza) | |
Ganseki otoshi | Ramię i łokieć splecione pod ramieniem | |
Katagatame | Odmiana Kaiten nage, gdzie zakładasz dźwignię na ramię przeciwnika i sprowadzasz go bezpośrednio na ziemię z dźwignią | |
Stopnie i tytuły: | ||
Kohai | Młodszy uczeń | |
Sempai | Starszy uczeń | |
Sensei | Instruktor | |
Shihan | Starszy nauczyciel, poprawnie nazywany tylko, gdy uczy we własnej szkole, poza nią - sensei | |
Kyu | Stopnie uczniowskie od 10 do 1, najwyższy: jukyu, kukyu, hachikyu, nanakyu, rokyu , gokyu , yonkyu , sankyu , nikkyu , ikkyu | |
Dan | Bardziej zaawansowanie stopnie, od 1 to 10: shodan , nidan , sandan , yondan , godan , rokudan , nanadan , hachidan , kudan , judan | |
Yudansha | Członkowie ze stopniami dan | |
Mudansha | Członkowie ze stopniami kyu | |
Hanshi | Najwyższy tytuł w ZNKR, musi mieć ukończone min. 55 i 8 dan | |
Kyoshi | Średni tytuł w ZNKR, musi mieć 7 dan | |
Renshi | Tytuł nadawany przez ZNKR jako dodatek to stopni Dan | |
Soke | Głowa stylu (aktualnie głowa rodziny) | |
Doshu | Głowa metody (obecnie Moriteru Ueshiba, wnuczek O Sensei) | |
Kaicho | "Właściciel" szkoły (organizacji) np. Sei Do Kai | |
Kancho | "Właściciel" szkoły (budynku, halil) np. Yugen Kan | |
Dojo-cho | "Lider" dojo | |
O Sensei | Wielki nauczyciel (Ueshiba, Morihei) | |
Techniki: | ||
Ukemi | Lit. "odbiór przez ciało" | |
Kumitachi | Wspólne ćwiczenie z mieczem | |
Kumijo | Wspólne ćwiczenia z rekwizytami | |
Tachi dori | Przechwyty miecza | |
Tanto dori | Przechwyty noża | |
Atemi-waza | Techniki uderzeń w czułe punkty | |
Hanashi-waza | Techniki uwalniania się z uścisku; znane również jako hazushi-waza | |
Hanmi-handachi waza | Techniki jedno-osobowe (siedzące lub stojące) | |
Henka waza | Techniki kombinacyjne. W szczególności przechodzenie z jednej techniki w drugą | |
Hitori waza | "praktyka z niewidzialnym partnerem" | |
Jiju waza | Technika praktyki stylu wolnego. Zwykle zbiór technik i ataków. Różni się tym od Randori, że tam wszystko jest dozwolone. | |
Kaeshi-waza | Techniki przeciwne | |
Kansetsu-waza | Techniki ze zwichnięciem (z przemieszczeniem) | |
Katame-waza | Techniki z zahaczeniem; składające się z osae waza, kensetsu waza, i shime waza | |
Kihon-waza | Techniki podstawowe | |
Nagashi waza | Przejście z dednej technki w drugą | |
Ne waza | Techniki z zahaczeniem, z uchwytem | |
Oji waza | Zablokowanie i skontrowanie ataku | |
Omote waza | Techniki ujawnione dla publiczności | |
Osae waza | Techniki "przypinania" | |
Shi waza | Technika przeciwna, przeciw działająca | |
Sukashi waza | Techniki wykonywane bez pozwolenia partnerowi na uchwyt lub dokończenie ataku | |
Sutemi waza | Technika polegająca na ofiarowaniu swojego ciała | |
Suwari waza | Techniki wykonywane przez nage i uke w pozycji siedzącej | |
Tachi waza | Techniki wykonywane na stojąco | |
Te-waza | Techniki wykonywane rękoma (jako przeciwieństwo wykonywanych bronią) | |
Uchi-waza | Techniki uderzeń | |
Ushiro-waza | Techniki ataku z tyłu | |
Uke-waza | Techniki blokowania | |
Ubiór: | ||
Tenugui | Ściereczka do wycieranie twarzy. Również szmatka noszona pod hełmem w kendo jako ochronka głowy | |
Keiko gi, do gi, gi | Ubranie treningowe | |
Embu gi | Ubiór wyjściowy, mundur | |
Kesa | Klapa marynarki / część kostiumu mnicha przywieszona na lewym ramieniu | |
Mon | Herby rodzinne na mundurze | |
Montsuki | Górna część ubioru z szerokimi rękawami, z herbami rodzinnymi umieszczonymi na piersiach, rękawie i plecach | |
Sode | Rękaw górnej częsci kimona | |
Tanomo | Szerokie rękawy na formalnych ubiorach | |
Uwa gi | Kimono treningowe - góra | |
Zekken | Naszywka na klatce piersiowej z nazwą właściciela i dojo | |
Obi | Pas (Biały pas , Czarny pas ) | |
Hakama | Rozczepiona spódnica; spodnie z szerokimi nogawkami, zazwyczaj czarne lub granatowe | |
Hera | Wieszak z tyłu hakamy | |
Matadachi | Miejsce rozczepienia hakamy | |
Koshiita | Płytka w tylnej części hakamy | |
Tabi | Japońskie skarpetko-buty używane w dojo (coś jakby baletki) | |
Zori | Japońskie sandały używane poza dojo |
Tekst
zaczerpnięty z www.akidofaq.com.
Tłumaczenie amatorskie, Krzysztof
Stępień
Tłumaczenie technik i ubiorów sprawiło mi trochę trudności i jest prawdopodobnie niedokładne, jeżeli ktoś miałby ochotę sprostować to będę wdzięczny, proszę pisać na adres: krzysztof.stepien@lxg.com